تاثیر عصاره آبی گیاه استویا (stevia rebaudiana) بر میزان سرمی واسپین و پروتئین شبه آﻧﮋﯾﻮﭘﻮﯾﺘﯿﻦ نوع ۳ در موش های صحرایی دیابتی شده با استرپتوزوتوسین

زمینه: با توجه به شیوع روزافزون بیماری دیابت تا جایی که حدود 6 درصد جمعیت بالغ دنیا را به خود درگیر کرده است و اهمیت پیشگیری و کنترل این بیماری، نیاز به شیرین کننده های کم کالری و البته طبیعی بیش از پیش احساس می شود. مطالعات اخیر نشان داده اند که هورمون هایی نظیر واسپین و پروتئین شبه آنژیوپویتین نوع 3 (angiopoietin-like protein3, angptl) با دیابت در ارتباط می باشند. هدف این مطالعه بررسی تأثیر گیاه استویا (stevia rebaudiana) که به عنوان گیاهی که قند حاصل از آن به عنوان قند کم کالری معرفی شده است، بر میزان سرمی هورمون های واسپین و پروتئین شبه آنژیوپویتین -3 در موش های صحرایی دیابتی شده با استرپتوزوسین می باشد. مواد و روش ها: این مطالعه از نوع مورد شاهد می باشد که بر روی 40 سر موش نر ویستار در محدوده وزنی 250-180 گرم انجام گردید. موش ها به 5 گروه 8 تایی تحت عنوان گروه های اول، دوم، سوم، چهارم و پنجم تقسیم شدند. به گروهای دوم تا پنجم داروی استرپتوزوسین با دوز 60 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن به صورت درون وریدی تزریق گردید. بعد از 5 روز رت هایی که گلوکز آن ها بالای 300 میلی گرم بر دسی لیتر بود به عنوان دیابتی در نظر گرفته شدند. گروه اول به عنوان کنترل بکر، گروه دوم به عنوان کنترل دیابتی و گروه های سوم تا پنجم تحت گروه های تیمار به ترتیب مقادیر 250، 500 و 750 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن عصاره به صورت گاواژ به مدت سی روز دریافت داشتند. از همه گروه ها در روز سی ام خونگیری به عمل آمد و نمونه های سرمی حاصل از خونگیری جهت اندازه گیری پارامترهای مختلف شامل واسپین، پروتئین شبه آنژیوپویتین - 3 ، تری گلیسیرید، کلسترول، hdl، گلوکز، انسولین و آنزیم آلکالین فسفاتاز استفاده گردید. جهت مطالعه بافتی بیوپسی از پانکراس و کبد صورت گرفت. نتایج حاصل از گروه های تیمار و کنترل توسط نرم افزار spss ویرایش 17 مورد ارزیابی قرار می گیرد و (05/0>p) به عنوان معنی دار تلقی می شود. یافته ها: میانگین سطح سرمی آنزیم الکالین فسفاتاز، شاخص مقاومت انسولینی، میزان گلوکز و تری گلیسیرید سرم در گروه های دریافت کننده عصاره به مقدار 250 و 500 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن کاهش معناداری در مقایسه با گروه کنترل دیابتی داشت (05/0>p). اما میزان انسولین، شاخص عملکرد سلول های بتا، واسپین، پروتئین شبه آنژیوپویتین -3 و وزن موش ها در تمام گروه های تیمار تفاوت معنی داری با گروه کنترل دیابتی نداشت. متعاقب دوزهای مختلف عصاره گیاه استویا تغییر خاصی در بافت پانکراس و کبد حاصل نشد. نتیجه گیری: مصرف خوراکی عصاره استویا از طریق کاهش میزان سرمی گلوکز، مقاومت انسولینی و تری گلیسیرید قادر است در کاهش قند و چربی خون مؤثر باشد و از جنبه دیگر با کاهش مقادیر آنزیم الکالین فسفاتاز می تواند اثر محافظتی بر بافت کبد داشته باشد. نکته حائز اهمیت این است که جوانب احتیاط در دوز مصرفی این گیاه بایستی مد نظر قرار بگیرد.